20. Nỗi nhớ mùa đông - Dòng chảy - Kẻ đi lạc
Dường như ai đi ngang cửa, gió mùa đông bắc se lòng
Chút lá thu vàng đã rụng, chiều nay cũng bỏ ta đi
Nằm nghe xôn xao tiếng đời, mà ngỡ ai đó nói cười
Bỗng nhớ cánh buồm xưa ấy giờ đây cũng bỏ ta đi
Tôi thích giọng người ca sĩ này. Giọng Bắc, trầm, lặng. Ran rát như lưỡi lửa liếm qua bầu không khí lạnh đến tê buốt.
Tôi đã vô tình đưa ra lời nhận xét ấy vào cuối buổi ăn trưa hôm đó, khi quán bar của khu vực cho phép hút thuốc trên tầng thượng tòa nhà phát một bản nhạc không thường được nghe vào những năm tháng này. Anh ta chỉ im lặng, hầu như không nghe tôi nói gì. Điểm đến của ánh nhìn mất hút vào khoảng không mênh mang tiếng nhạc. Anh ta trở lại thành người thanh niên của chừng chục năm trước, trầm lặng đến mức lầm lì.
Hẳn anh nhớ mùa đông ngoài ấy lắm. Thành phố này làm gì có mùa đông. Tôi vẫn cố gợi chuyện. Sự biểu hiện trong đôi mắt anh ta khiến tôi nghĩ rằng anh ta đang nhớ về những hồi ức không mấy vui vẻ. Như đã nói, tôi rất lúng túng với nỗi buồn.
Có đấy chứ. Dù chỉ một vài ngày nào đó trong năm. Vẫn không nhìn tôi, anh ta lặng lẽ mỉm cười. Lần đầu tôi đến thành phố này đúng vào những ngày cuối năm. Sương giăng trên những ngọn cây cao, xanh ngắt, khoảnh khắc mà nó ánh lên trong nắng, bầu trời màu xám... hình ảnh ấy tôi không bao giờ quên được.
Cách nói của anh ta làm tôi thấy lạ. Sao lại phải quên hay không quên cái hiện tượng đến đều đặn trong mỗi năm? Tuy vậy, tôi không hỏi. Anh ta lại hướng mắt về tấm kính nhìn ra thành phố. Lạ, anh ta luôn tạo cho tôi ấn tượng về một cái cây đơn độc, dù những năm tháng ở thành phố này của anh ta có lẽ còn nhiều hơn cả tôi, vậy mà, anh ta cứ như không thể nào hòa nhập được với xung quanh. Không phải anh ta tách rời mình ra, chỉ là vẻ cô đơn. Với những người ở chốn thị thành này, sự cô đơn của họ là những khối nhà khép cửa, đóng chặt mình lại sau một lớp vỏ; vẻ cô đơn của anh ta lại trôi tản mác như mây trên bầu trời, như tán cây nghiêng xuống đổ tràn ánh nắng. Sự tự tại như thể đó là một phần bản thể của anh ta.
Nỗi buồn đau, do vậy, cũng trở thành một phần của cuộc sống, như không khí, như nước.
Cậu vẫn nhớ Diệp à? Anh ta hỏi, giờ đây đã quay sang tôi. Tôi chỉ gật đầu. Ngón tay anh ta gõ nhẹ lên thành gỗ của chiếc ghế. Có vẻ như anh ta muốn rút một điếu thuốc khác, nhưng cuối cùng lại không làm thế. Có vẻ như có những điều anh ta chỉ nói ra cùng với khói thuốc, như thể anh ta cảm thấy rằng có thể nhìn thấy nó, dù chỉ trong giây phút, thì dễ chịu hơn.
Cậu làm tôi nhớ đến một người, cũng chẳng biết mình muốn gì. Rồi cuối cùng từ bỏ chính bản thân mình. Luôn chống chọi lại với một điều gì đó không tồn tại. Giọng anh ta nhẹ nhàng.
Dạo này cậu gặp khó khăn?
Khó khăn? Tôi lặng im, suy nghĩ. Tôi có những giấc mơ quái dị - nhưng tôi đã quen với chúng từ lâu rồi. Tôi vừa chia tay một cô gái - nhưng tôi cũng đã quen với chuyện chia tay. Tôi vừa mất một người bạn - nhưng tôi cũng chẳng lạ lùng gì với mất mát. Tôi có những hồi ức lạ - nhưng đó cũng là chuyện đương nhiên phải thế. Cái đồng hồ không chữ số, chiếc dù vàng, vấn đề với mẹ, những cuộc gặp gỡ thoáng qua, cả cầu thang tối hay bản nhạc chiều - tất cả chỉ là những hình ảnh thường nhật như cảnh vật lướt qua hai bên lề đường mỗi ngày, vốn chẳng sinh ra và tồn tại vì cái ý nghĩa biểu trưng mà người ta gán vào chúng. Cả bản thân tôi, cuộc sống của tôi, cũng là những thứ tầm thường, trôi trong nhịp điệu bình thường chầm chậm. Do đó, khó mà nói rằng có sự bất ổn nào đang xảy đến. Vậy mà đúng là tôi cảm nhận được nó. Như thể thốt nhiên nhận ra rằng trái đất hình cầu mà mình đứng này đang quay, dốc ngược tôi xuống với hai chân vẫn dán dính vào bề mặt.
Anh ta vẫn nhìn tôi. Không có vẻ tò mò, chỉ như một người đang quan sát dòng nước đang trôi hay mặt trời đang lặn. Chờ đợi điều đang diễn ra với cặp mắt của người đã thấu hiểu nó. Khi tôi không nói gì, anh ta quay lại uống nốt ly rượu của mình, ngón tay vẫn nhịp nhẹ bên hông ghế. Giọng đều đều.
Có những người, trước đây, tôi nghĩ rằng chẳng có gì tác động được đến họ. Giống như dòng nước, cứ trôi thế thôi rồi sẽ ra đến biển, rồi thông đến các đại dương, ở đó thì chẳng còn gì quan trọng nữa. Nhưng mà, đến một lúc nào đó, tự nhiên họ lại đứt phựt một cái. Đứt thật sự, tệ nhất là gãy đổ, nhẹ nhàng nhất là họ cảm thấy cuộc sống trước đây, tình cảm, lối sống, mục tiêu... trở thành phi lý một cách đáng ngạc nhiên. Nguyên nhân chính xác thì khó mà xác định được, như thể chỉ ngủ một giấc rồi thấy mặt trời tự nhiên mọc theo hướng khác. Điều đó lại thường hay xuất hiện ở dạng người có thể là hơi dửng dưng, thật vậy. Kiểu người có xu hướng hấp thu tất cả những việc xảy ra xung quanh mình, không phản kháng, thậm chí không phản ứng, dù chỉ bằng thái độ hoặc tình cảm. Những người như thế, thật ra luôn luôn phải dè chừng.
Anh có vẻ rất rành tâm lý?
Không. Nhưng tôi biết cảm giác của kẻ đi lạc. Tự dưng mình lại không ở chỗ mình nhắm tới. Tôi biết một người đã đi lạc liên tục trước khi không còn trở về được nữa. Như thể tâm thức bị gãy vỡ ra từng mảnh một, rất chậm, là cả một qúa trình dài.
Tôi vẫn im lặng, suy nghĩ. Thật lạ lùng khi nghe những lời này từ một người hoàn toàn xa lạ, một người hầu như chẳng biết tôi là ai. Anh ta cũng đang nhắc đến một người chắc hẳn chẳng liên quan gì đến tôi. Cả bài nhạc đang được phát cũng của một người tôi không rõ ngay đến cái tên. Về những hồi ức, kỷ niệm, nỗi lòng của một người khác. Đó có phải là vấn đề của tôi hay không, tôi cũng chẳng rõ. Tôi hầu như chẳng bao giờ đi lạc. Từ nhỏ, tôi đã quen với những ngõ ngách, khúc quanh, tự rèn luyện cho mình một ý thức không gian sắc bén đến mức có thể hình dung lại con đường đi qua mà không cần hỗ trợ nào của khung cảnh. Nhưng tôi đã đi lạc. Đi, và không trở về được nữa. Bây giờ, tôi chẳng còn nhớ về con đường đến ngõ hẻm ngày xưa, như thể nó đã bị xóa trắng trong trí nhớ tôi.
Ký ức tôi có những đoạn bị xóa trắng, tôi biết điều ấy, chỉ không rõ đó là do cố tình hay vô thức. Không phải như những ký ức bị kẹt đâu đó, thất lạc trên vùng não bộ mênh mông với hàng tỉ tế bào, nhưng vẫn có thể tình cờ bắt gặp khi có một điều gợi nhớ hay là trong giấc mơ, những khoảng trắng này đích thực không bao giờ trở về được nữa.
Anh ta lại nhìn đồng hồ. Không có vẻ sốt ruột, chỉ như một thói quen. Một người luôn có ý thức về thời gian và luôn muốn xác định rõ vị trí của mình. Ngay cả chục năm trước, khi anh ta đứng lơ vơ trong nắng, nhìn bóng đổ xuống những cành mai đang nở - đó cũng là một biểu hiện khác của thời gian. Kiểu người có giác quan rất nhạy, và do đó, ở trong tình trạng hầu như không bao giờ an tĩnh.
Vì sự nhạy bén đó, anh ta có thể đã nhìn ra vấn đề của tôi. Giọng anh ta đầy cân nhắc khi cất lời. Lần này, anh ta lại đốt thuốc. Như thể cảm thấy an tâm hơn với lời nói được hóa thành thực thể.
Thật ra, tôi cũng không hiểu lắm. Tôi không có thói quen suy nghĩ nhiều về cảm xúc của bản thân. Tôi đã gặp nhiều khó khăn, nhưng chúng cũng giống như đập ngăn nước, vượt qua được thì lại mạnh hơn. Tôi nghĩ, sự đứt vỡ đó là do một ẩn ức nằm sâu dưới đáy, ở tận nguồn của dòng nước. Một ngày nào đó, nó đột nhiên làm nguồn khô cạn, hay là đổi dòng.
Có vẻ như anh đã suy nghĩ rất nhiều. Tôi đưa ra lời nhận xét, một phần vì cái thói quen không thích nhắc đến chuyện riêng tư đột nhiên bộc phát. Tất nhiên, anh ta cũng nhận thấy. Trong cái nheo mắt nhẹ, tôi cảm thấy anh ta cười. Nhưng anh ta không nói nữa. Nhà ăn đã vắng dần người và tôi nghĩ cũng đã đến lúc phải trở về với công việc. Tôi đứng dậy, chào tạm biệt.
Thật vui khi được nói chuyện với anh. Tôi nói. Và để chữa lại lời buột miệng khi nãy, tôi nói thêm. Thật sự tôi rất khâm phục một người hiểu nhiều như anh.
Tôi có một vết thương. Và vết thương thì bao giờ cũng cực kỳ nhạy cảm. Đã bảo tôi là một người thực tế, thực dụng cũng được, tôi biết sử dụng ngay cả vết thương của mình. Anh ta bắt tay tôi. Cái cười vẫn ở trong mắt anh ta, chìm sâu trong nỗi u uẩn không đáy.
Tôi biết, mình vẫn không thể thích được anh ta. Tôi không thích nỗi buồn. Và tôi càng không thích thú nhận rằng, có nhiều khi, sự phòng vệ của tôi đâm thẳng vào nỗi buồn của người khác.
Nói chuyện với anh ta, tôi thấy cái lạnh tràn ứ lên trong lòng. Buồn thương vô hạn.
Buồn thương vô hạn.
