Một chiều mưa ngồi phân tích văn của người nhiều-chữ. Sắc phong Thần phi của Hồ Thị Hoa năm 1836.
“聖人因人情而制禮，惇庸自有常經。王者隆厚道，以推恩褒表，式彰異數，穀時亶協，芝綍孔敡。睠惟原贈昭儀胡氏，軒棨名門，瓊瑤秀質，佩閨箴於潛邸，珩瑀揚徽，鐘茂廕于芳枝。麟螽衍慶，久閟金鈿之彩，尚留彤管之香。撫年前恩，恪有加贈。典永孚於苾祀。肆今日宮階初定，榮名庸賁於潛馨，再舉彝章，用均渥澤。茲特晉爾為宸妃，仍諡順德。尚其恪欽寵命，祇受徽稱，一字袞葩，増賁重泉之爽；千秋肸蠁，長留奕葉之光。"
"Thánh nhân nhân nhân tình nhi chế lễ, đôn dong tự hữu thường kinh. Vương giả long hậu đạo, dĩ thôi ân bao biểu, thức chương dị sổ, cốc thì đản hiệp, chi phất khổng. Quyến duy nguyên tặng chiêu nghi Hồ thị, hiên khể danh môn, quỳnh dao tú chất, bội khuê châm vu tiềm để, hành vũ dương huy, chung mậu ấm vu phương chi. Lân chung diễn khánh, cửu bí kim điền chi thải, thượng lưu đồng quản chi hương. Phủ niên tiền ân, khác hữu gia tặng. Điển vĩnh phu vu bật tự. Tứ kim nhật cung giai sơ định, vinh danh dong bí vu tiềm hinh, tái cử di chương, dụng quân ác trạch. Tư đặc tấn nhĩ vi thần phi, nhưng thụy thuận đức. Thượng kì khác khâm sủng mệnh, kì thụ huy xưng, nhất tự cổn ba, tăng bí trọng tuyền chi sảng; thiên thu hật hưởng, trường lưu dịch diệp chi quang."
Mới đọc qua tưởng đây là bài văn viết kiểu rất công thức. Nồ, ngoài những đoạn công thức kiểu vàng ngọc kêu loảng xoảng, có mấy câu rất ư là...
"Cửu bí kim điền chi thải, thượng lưu đồng quản chi hương". - Đã lâu màu kim điền bị giấu, vẫn còn hương lưu ở đồng quản.
Kim điền là vật trang sức bằng vàng, mà còn là trang sức thời Hán Đường. Kim điền nổi danh nhất là... tín vật định tình của Đường Minh Hoàng và Dương Quý phi. Nổi nữa là được Bạch Cư Dị đưa vào bài Trường hận ca:
"Đãn giáo tâm tự kim điền kiên, thiên thượng nhân gian tái tương kiến."
Một cành hoa lệ đẫm hạt mưa xuân
Đăm đăm khoé mắt, nghẹn ngào "Đa tạ lòng quân vương"
"Một lần từ biệt đôi ngả cách mặt khuất lời
"Tình ân ái ở Chiêu Dương thế là đoạn tuyệt
"Ngày tháng trong cung Bồng Lai dài đằng đẵng
"Ngoảnh mặt nhìn xuống cõi đời
"Không thấy Trường An, chỉ thấy bụi trần mù mịt
"Nay xin mượn vật cũ để tỏ chút tình thâm
"Chiếc hộp khảm, cành kim thoa, gửi mang về giúp
"Thoa để lại một nhành, hộp để lại một mảnh
Thoa bẻ nhánh vàng, hộp chia mảnh khảm
Chỉ nguyệt tấm lòng bền như vàng như khảm
Kẻ trên trời, người trần thế sẽ còn gặp nhau.
Vừng, trích Trường hận ca "Thử hận miên miên vô tuyệt kỳ" cảm thấy vẫn còn chưa đủ, thêm vế sau "đồng quản để ngát hương". Theo nghĩa bình thường thì đồng quản là cây bút của nữ sử, đọc ngược xuôi vẫn thấy sai sai, lúc này thì liên quan gì đến nữ sử. Cho đến khi thấy Bội phong - Tĩnh nữ trong Kinh thi:
Tĩnh nữ kỳ luyến,
Dĩ ngã đồng quản.
Đồng quản hữu vĩ,
Duyệt địch nữ mỹ.
(Cô gái u nhàn tươi đẹp ấy tặng cho tôi một cái đồng quản. Đồng quản đỏ thẫm, tôi lại vui với vẻ đẹp của nàng.)
Aka, tín vật tỏ tình thứ 2. Người lắm chữ là người có thể dùng 1 chữ nhiều nghĩa nhiều hoàn cảnh, cái nghĩa kia đọc sai sai mà... có gì vẫn tỏ ra ta ếu biết gì đâu. Mà đọc cả loạt bài Tĩnh nữ sẽ phát hiện ra... 1 thanh niên suốt ngày đòi quà, nàng tặng cái gì cũng đẹp hết á.
Bài 1: Nàng xinh đẹp tĩnh lặng ấy hẹn tôi ở góc thành tối, không gặp được nàng tôi gãi đầu dậm chân.
Bài 2: Cô gái u nhàn tươi đẹp ấy tặng cho tôi một cái đồng quản. Đồng quản đỏ thẫm, tôi lại vui với vẻ đẹp của nàng.
Bài 3: Ở phía ngoài đồng nội nàng tặng tôi cỏ tranh mới mọc, tôi cho rằng cỏ tranh cũng đẹp lạ. Nhưng không phải cỏ tranh ngươi đẹp đâu, mà là do người đẹp tặng đó.
Dịch nghĩa cái câu nài tầng 1: Người xưa đi mất rồi nhưng kỷ vật ký ức còn lưu lại.
Nghĩa tầng 2: Bao lâu nay tình hẹn sống chết của chúng ta bị che giấu, nhưng tình xưa vẫn còn ngát hương.
Và chốt: "Thượng kì khác khâm sủng mệnh, kì thụ huy xưng, nhất tự cổn ba, tăng bí trọng tuyền chi sảng; thiên thu hật hưởng, trường lưu dịch diệp chi quang." - Nhận lấy tên hiệu (Thần phi) này, 1 chữ "cổn ba" để vui lòng người nơi suối vàng. Thiên thu hưởng lấy, ánh sáng nối đời lưu chuyển.
Cổn ba chắc là cổn hoa sau này bị viết lái đi, mà cổn hoa theo từ điển là chỉ tước vị tam công - what is the liên quan? Tách riêng từng chữ ra, cổn là áo vua, còn chỉ vua, hoa là... hoa, okie fine, Thần phi là phi của vua, aka 1 chữ biểu lộ được cả 2 chữ "cổn" và "hoa". Còn màn "ánh sáng" kia thì thôi khỏi hỏi, sau đó mấy tháng cho xây cái vườn Thư Quang mà cả triều đình không biết "Thư" ở cái chỗ nào, Quang ở cái chỗ nào.
Mà thoai, cái sắc phong này mở màn bằng câu "Trời định ra lễ là vì tình của con người", aka bố thích thì trời phải theo ý bố. Cho nên có vác Trường hận ca lẫn Kinh Thi tán gái vào đánh đu với chữ nghĩa là chiện... ông đọc sắc phong cho người (hồn) trong từ đường nghe. Kim điền với chả đồng quản, cổn với chả hoa.
Mà đùa chớ, người này chắc đọc Trường hận ca nhiều lần lắm ồi, nên 1 cái vườn khác chính là hồ Tịnh Tâm cũng được thiết kế theo kiểu Bồng Lai tam đảo, chia ra mấy hòn đảo nhỏ Phương Trượng, Doanh Châu. À thì, trong Trường hận ca, sau khi tìm cả bích lạc hoàng tuyền đều không thấy, Đường Minh Hoàng tìm được Thái Chân ở đảo Bồng Lai. =__=
"Chiêu Dương điện lý ân ái tuyệt
Bồng Lai cung trung nhật nguyệt trường
Hồi đầu hạ vọng nhân hoàn xứ
Bất kiến Trường An kiến trần vụ".
Hồ Thái Dịch được đào năm 1833, liễu cũng được lệnh trồng khắp nơi, đến ngô đồng cũng vác từ Quảng Đông về. Đùa chớ định biến cả hoàng thành thành thế giới Trường hận ca à?
*Tại xao càng tìm hiểu càng thấy người điên 1 cách không hề nhẹ thế làyyyyy.*
